Borstvoeding, een uitgemaakte zaak, tot de natuur anders besliste
Zoals al aangegeven in mijn blog over de ernstige koemelkallergie van mijn dochter was en blijf ik een grote voorstander van borstvoeding. Toch begrijp ik de moeders die bewust vanaf moment één kiezen voor flesvoeding beter. Je weet exact wat je kind binnen krijgt. Je kan vanaf de eerste weken al een soort ritme creëren. Je kan de voedingen (en de nachten) meteen afwisselen met je partner. Je lichaam kan volledig ontzwangeren en je hoeft je nooit zorgen te maken over aangepaste kledij, lekkende borsten, afname in productie…
Ik ben de laatste die ooit commentaar heeft op mama’s die vanaf dag 1 starten met flesvoeding op één voorwaarde; zolang ze er maar zélf over hebben nagedacht op basis van de juiste (!) informatie. Bij Kind en Gezin doen we nu ‘startgesprekken’ nog voor de mama bevalt om juiste informatie mee te kunnen geven, ook over borstvoeding en flesvoeding. Zo hoop ik toch een aantal mama’s juiste informatie mee te kunnen geven en te starten op een manier waarbij ze zich comfortabel voelen, het wordt pittig genoeg, niet?
Ik wil je hieronder graag nogmaals toelichten waarom ik nu eigenlijk zo’n fan ben van dat gouden goedje uit onze mooie (en tijdelijk volle) boobies, naast het feit dat je een gigantisch gamma aan antistoffen meegeeft, je geen flessen af te wassen en te steriliseren hebt, je steeds melk op maat en op temperatuur bij hebt, je amper iets moet meesleuren op uitstap, je een hele hoop geld bespaart…
The mystery of life
Ons bestaan en onze voortplanting zijn en blijven voor mij het meest fascinerende onderwerp ter wereld. Ooit werden onze lichamen ‘gemaakt’. Die lichamen konden met een andere soort menselijke lichamen (mannen) paren om nog meer lichamen (baby’s) te produceren. Die nieuwe lichamen worden IN ons vrouwenlichaam gemaakt. En om die nieuwe weerloze lichamen groot te brengen na de geboorte werd er nog gedacht aan een powerdrankje dat aangemaakt wordt door een kluwen van (melk)kanalen in onze borststreek. Die borststreek wordt mede door de nakomeling, onze hersenen en onze hormonen in de juiste richting geleid zodat we een op maat gemaakt toverdrankje hebben voor ons nageslacht. Ja hallo, dit is gewoon geniaal. Dit blijft onwerkelijk! Elke nieuwe ouder die ik ontmoet tijdens de huisbezoeken van Kind en Gezin hoort elke keer weer hoe gek ik het vind dat dit allemaal kan. Dat dat schoppend wezentje in je buik eerst een (voor het blote oog) onzichtbare zaadcel was en nu in combinatie met ons gouden eitje dit kind voor ons werd. Soit, ter zake nu.
De natuur maakte dus onder andere een kluwen van melkkanalen waardoor we onze nakomelingen kunnen voeden. Hierin zit ALLES dat een (gezond en voldragen) kind op dat moment nodig heeft, ALLES. En dan toch, omdat het taboe zegt dat bijvoorbeeld kinderen van een jaar en half echt niet meer aan de borst van de bloedeigen moeder zouden mogen drinken, kiezen we voor…. KOE-melk. De melk van een MOEDER-KOE voor haar nakomeling, een KALF. Ons MENSEN-kind krijgt op dat moment KOE-melk, bedoeld voor een KALF. Te absurd voor woorden. Ik ben geen veganist, ik ben zelfs geen vegetariër maar ik ben me wel bewust over hoe f*cked up het is om andere levende wezens in te schakelen (lees: uit te buiten) voor ons eigen welzijn. En de melkkoeien horen hier voor mij bij, met uitzondering van één soort melkkoeien.
Mijn beste vriendin heeft als (vreemd) lievelingsdier de koe uitgekozen, als klein kind al. Vijf jaar geleden gaf ik haar voor haar verjaardag een sessie ‘koe-knuffelen’ cadeau dat ik aankocht via www.surprisefactory.be. Je kan via de Surprise Factory verschillende exclusieve en unieke uitstapjes cadeau doen, met een gepersonaliseerd kaartje, alles op en aan; echt aanrader trouwens. Wij volgde die sessie koe-knuffelen in Poppel op een melkboerderij van Campina. Deze knuffelkoeien werden ook meermaals daags gemolken maar tegelijkertijd knuffelden die geregeld (met mensen). Dus die koeien werden goed verzorgd vond ik dan. Dat koe-knuffelen was zo’n ongelooflijk leuke ervaring! Die koe, die knuffelde na een tijd echt terug hè! Weet je niet wat doen met je kinderen (na de Coronacrisis)? Ga knuffelen met koeien!
Mijn ervaring met borstvoeding
Binnen het uur na de bevalling werd Livia aangelegd. Ik had vroedkunde gestudeerd, ik had al -tig moeders geholpen met aanleggen tijdens een huisbezoek maar dit was anders. Ik kon het niet. En dat is ook normaal.
(Voldragen) baby’s kunnen namelijk wel zelf instinctief drinken aan de borst. Meteen na de bevalling treedt de loopreflex in werking waardoor de baby zich als het ware kan duwen, trekken en glijden naar de borst. Die borst vindt de baby door de geur van het vruchtwater aan de handjes en door de stoffen die jouw borst op dat moment produceren. Ook de donkere kleur van je tepelhof en jouw stem wijzen de juiste weg. Eens aan de borst aangekomen kan de baby in principe zélf de tepel in de mond nemen en zuigen. Op Youtube vind je hier heel mooie filmpjes over.
Maar andersom geldt dit niet. Een moeder is géén instinctieve melkbieder (meer?). Ik kwam dit tegen tijdens mijn studie en dat is me altijd bijgebleven. De reden waarom het niet (meer) in ons instinct zit werd niet gegeven maar ik denk dat de reden niet ver te zoeken valt: het taboe dat rond de borstvoeding ontstaan is. Dit taboe zorgt ervoor dat we niet op elke straathoek in contact komen met een voedende moeder, van wie we het voorbeeld zouden kunnen overnemen. Als iedereen borstvoeding zou geven in het openbaar, en als ernaar kijken niet vreemd was zouden we allemaal leren hoe het moet. Ik denk dan aan de stammen in Afrika waar er niets anders dan borstvoeding bestaat. Hier leeft alvast geen taboe…
De vroedvrouw hielp me uiteraard en leerde ons meteen dé truc; “maak van je tepel een boterham en steek die dan in de mond van je baby, als de baby op dat moment ook effectief de mond wijd opent”. Manlief kreeg al snel de boterham-skills te pakken en zo voedden we haar telkens ‘samen’. Hij maakte een boterham van mijn borst/tepel, ik zorgde dat Livia juist lag (lees: buik tegen buik, ene arm onder hoofdje) en voilà, Livia at haar boterhammetje (lees: dronk mijn melk) alsof ze het al jaren deed.
De eerste paar keren zoog ze echt sterk en goed door maar hierna werd ze slaperig. We hebben dan ook éénmalig manueel gekolfd en het in een spuitje gegeven. (Lees: de vroedvrouw kolfde mijn borst manueel en zo verkregen we de heilige 7ml colostrum[1].) Je hebt geen idee hoe fier ik was. IK had die melk voor MIJN kind gemaakt hè?! Dat gegeven wat ik hierboven schreef werkt bij mij dus ook hè! Onwaarschijnlijk. Als je kiest voor borstvoeding en het komt niet meteen op gang, laat je dan niet ontmoedigen, dat is niet meer dan normaal. Een kind heeft bij de geboorte genoeg reserves om de eerste periode te overbruggen. Geloof dat je het kan, want je kan het ook.
Livia’s eerste levensdagen
De moment dat Livia ongeveer 24u oud (lees: jong) was begon ze echt ‘honger’ te krijgen en wilde ze elk moment van de dag drinken. Als ik schrijf ‘elk moment’, dan was dat ook effectief zo. Als ze om 11u begon te drinken, om 11:25u even in slaap viel, was ze er opnieuw om 11:45u. Die tepels… ja die tepels. Die waren dat niet gewoon hè. Je kan borstvoeding en de last van je tepels vergelijken met een nieuw paar pumps dat je koopt. De eerste keren dat je die aan doet? Ja dat is afzien hè. Gaat het nadien beter? Absoluut. Voilà, zo ging het ook met mijn tepels. Bij het aanleggen althans, want een juiste borstvoeding mag in principe géén pijn doen tijdens het voeden zelf. Livia dronk zo frequent dat het bij dat aanleggen echt even pijn verbijten werd maar na een aantal dagen al ging dit over, beloofd! Zorg dat je na je kraamtijd een goede vroedvrouw hebt die mee kan dirigeren naar een juiste techniek waarbij het geen pijn doet om te voeden.
Stuwing
Dat fenomeen van voortdurend drinken hield ongeveer 24u aan en dan leek het alsof ze blij en voldaan was; ze had mijn borstvoeding als het ware zélf op gang had getrokken (gezogen) en ze had nu genoeg melk om me af en toe een pauze van een uur of 2 te gunnen. En daar waren ze, mijn bimbo-ballonnen van borsten, alsof ik net de prothesen Pamela Anderson had laten steken. Ik denk niet dat manlief dit nog aantrekkelijk vond (ofwel?). Ze zagen er ook echt uit alsof er elk moment een scheurtje de ontploffing zou kunnen veroorzaken. Koele tepelplakkers hielpen op dit moment enorm om zowel mijn tepel als mijn borst te doen kalmeren. Manlief werd dan ook getraind in het wassen en het in en uit de koelkast halen van die tepelplakkers. Vraag hiernaar in het ziekenhuis al! Ook de tepelcrème die je meteen na de bevalling krijgt; smeer die handel! Baat het niet dan schaadt het niet.
Livia bleef vanaf dag 5 heel onrustig tijdens de voedingen door. Ze dronk ook zo frequent waardoor ik echt geen bewegingsvrijheid kreeg. Om het uur drinken werd echt haar standaard. Dit vond ik absoluut niet fijn, laat me daar heel duidelijk over zijn. Ook de nachten vond ik zo ontzettend eenzaam en zwaar. Al vanaf de namiddag begon dat onaangename gevoel van eenzaamheid me te besluipen omdat ik wist dat de nacht weer heel heftig zou worden en er van slapen weinig in huis kwam. Weet je dat ik ’s nachts blij werd als het bijvoorbeeld 4:30u was? Dan zou de dag bijna beginnen en was ik niet meer ‘alleen’ met mijn (onrustige) baby. ’s Morgens kon ik echt het moederschap aan. Dan dronk ze meestal goed van beide borsten en kwam ze zeker een uurtje, misschien zelfs 1,5u toe. De dag was dan begonnen en ook de maatschappij kwam terug tot leven. Ik ben wel altijd een ochtendmens geweest, misschien hielp dat wel. Ook even vermelden dat manlief echt een steun was, maar hij kon niet elke voeding mee wakker zijn, laat staan effectief ‘aanwezig’ zijn.
Voor mijn linker borst gebruikte ik al vanaf het begin van haar 1e levensweek een tepelhoedje. Die tepel was iets te vlak voor Livia om van te drinken en hielp haar dan ook zeer goed. Maar online las ik dan weer dat dit mogelijks de onrust van Livia kon veroorzaken, dat ze teveel lucht binnen nam door het tepelhoedje enzovoort. Ik was continu in dubio over wat het beste was voor Livia en hoe ik dit moest overleven. Pas dus op met Facebookgroepen over borstvoeding, pas op voor fora…
Ik keek altijd jaloers naar foto’s van oudere kinderen omdat ik wilde dat Livia ook al zo groot was en ze geen kwaaltjes meer moest ervaren. Zo erg, als ik erover terug denk, dat ik toen echt niet genoot, terwijl 101 mensen rondom mij voortdurend zegden; “geniet ervan, het gaat zo snel voorbij”. Ik haatte die zin maar ondertussen begrijp ik wat ze bedoelden. Misschien dat ik de zin zelf ook durf te gebruiken tegenwoordig maar dan eerder als volgt: “probeer een beetje te genieten”.
Op dag 20 besloten de zelfstandige vroedvrouw, ikzelf, manlief en mijn beste vriendin (diëtiste) te proberen met een hypoallergene kunstvoeding. De ervaring hiermee kan je terugvinden in de blog van koemelkallergie.
Schaamte omdat ik geen borstvoeding gaf
Diezelfde avond, als dat ik ’s middags mijn laatste borstvoeding gegeven had, gingen we naar een BBQ. Ik had eigenlijk geen zin om te gaan maar wilde ook mijn eigen standaard huilbuien van de avond vermijden, dus besloten we onze happy faces op te zetten en toch te gaan. En daar begon mijn eerste schaamte; iedereen die me vroeg of ik borstvoeding gaf. Tot die middag wel ja. Als ik probeerde uit te leggen wat er aan de hand was had ik gevoel dat minstens de helft me niet serieus nam.
Die schaamte is altijd gebleven. Schaamte en (gezonde) jaloezie naar elke moeder die wel borstvoeding geeft. Ik weet nog dat ik tijdens mijn zwemles op 10 weken loog tegen de andere zwemsters. Ja, ik gaf borstvoeding. Wisten zij veel, die konden dat niet controleren hè. En zo loog ik geregeld tegen onbekenden. Ik voelde me dan tijdens de leugen een goede moeder om achteraf te denken hoe slecht ik het deed want eigenlijk bleef borstvoeding toch het beste, niet? Was ze wel echt zo allergisch? Had ik niet overdreven? Lag het niet aan mij? Op dit moment overkomen die gevoelens me nog steeds, lieg ik soms ook nog…
Relacteren
Elke keer ik een douche nam keek ik na of ik nog melk had. Dat was steeds het geval en dat gaf me enerzijds het vertrouwen dat ik het nog had en anderzijds maakte het me verschrikkelijk verdrietig, net omdat ik er niets mee kon doen. Ik had mezelf op vakantie veel te veel wijsgemaakt dat IK het probleem was en niet de allergie. Voor alle duidelijkheid hadden we op dat moment nog niet de effectieve diagnose gekregen dat ze ernstig koemelk allergisch was.
Eind september nam ik dan ook de zotste beslissing ooit; ik zou gaan relacteren en zelf een (extreem) koemelkvrij dieet volgen. Dit wil zeggen dat ik mijn borstvoeding terug zou opwekken en opdrijven. Zo gezegd zo gedaan. Ik begon te relacteren; hiervoor moest ik zo veel mogelijk kolven om mijn lichaam het idee te geven dat ik mijn kind moest voeden, ik nam vanalle druppeltjes die me zouden helpen, dronk borstvoedingsthee bij de vleet…. Maar vanaf de geboorte van Livia was (elektrisch) kolven onmogelijk geweest voor mij. Ik denk dat ik teveel nadacht over hoe kunstmatig het was en daarom mezelf remde. Toch ging ik met volle moed weer elektrisch kolven, zoveel ik kon.
Dat kolven bracht me slechts, als ik op voorhand mijn borsten had opgewarmd met een warmtekruik, maximaal 10 druppels op maar meestal werkelijk niets. Met mijn hand ging dat dan weer wel vlot. Dan spoot het er echt uit! Ik bewaarde dit dan in een spuitje en gaf Livia voor elke flesvoeding mijn spuitje heilige borstmelk. Je hebt geen idee hoe gelukkig me dat maakte. Per slot van rekening is het aantal antistoffen in een borstvoeding van 10ml gelijk met een exclusieve borstvoeding. Ik kon het ze maar meegeven dacht ik dan. Ze dronk in die periode een 5 tal keer effectief aan mijn borst. Deze momenten liepen meestal de tranen van geluk van mijn wangen. De foto hiernaast werd ook genomen op één van die momenten dat ze voor één van de laatste keren wilde drinken bij mij.
Het einde van mijn borstvoedingsverhaal
Na de effectieve diagnose van een ernstige koemelkallergie vroeg de kinderarts me ook hiermee te stoppen. We deden wat het beste voor Livia was.
Waar ik, sinds mijn eigen ervaring op let, is om tijdens een (telefonisch) consult voor Kind en Gezin de moeder steeds te feliciteren met haar borstvoeding, hetzij op een consult van 2 weken, 8 weken, 6 maanden of 30 maanden. Die vrouwen moeten weten hoe bewonderenswaardig is wat ze doen.
[1] Colostrum is de eerste moedermelk; het heeft een gelige kleur en is dikker dan ‘gewone’ moedermelk. Dit komt door een zeer hoge concentratie van voedingsstoffen en eiwitten met juist weinig vet en suiker. Dit is gemakkelijk te verteren voor het nog onrijpe maagdarmstelsel van de pasgeboren baby.